Mendeira, een pittoreske gemeenschap aan de Zêzere
Ongeveer 150 kilometer ten noordoosten van Lissabon, niet ver van Dornes, ligt het boerendorpje Mendeira. Als gevolg van grote verschillen in hoogte van het relatief jonge gebergte, met de daar tussendoor meanderende Zêzere’, ontstaat een landschap met een geheel eigen sfeer en een uniek microklimaat.
De hellende heuvels met rotspartijen in oker en paars, vol geurige grijsgroene eucalyptusbossen en donkere dennen, waar tussenin geelgroene velden met slingerende weggetjes, witte huisjes met terra daken opduiken, wisselen zich af met de vlakke blauwe waterspiegels van het grote stuwmeer van “Castelo do Bode”, de voormalige rivier de “Zêzere”.
De natuur is er nog ongerept, de aanwezigheid van de mens heeft nog niet veel structurele veranderingen teweeg gebracht. De lucht is nog zuiver, de mensen leven er mèt en ìn de natuur volgens eeuwenoude tradities. Maak kennis met deze pure eenvoud van het leven!
Geniet van de plaatselijke gerechten uit de authentieke Portugese keuken en ontmoet de gastvrije open en vriendelijke bevolking in Mendeira en omstreken. Onder begeleiding van Els Smulders-Waijers leer je bewust te kijken naar alles om je heen, leg je spelenderwijs de basis van je eigen stijl en heb je de gelegenheid je te ontwikkelen tot een beter kunstenaar. Schilderen of tekenen, verf of krijt, alle mogelijkheden zijn aanwezig. Els adviseert, begeleidt ieder individueel gedurende het hele traject en staat garant voor de ontwikkeling van je creatieve kwaliteiten.
Festas na Mendeira
De meerderheid van de Portugezen is rooms katholiek, erg gelovig, vroom en leeft volgens oeroude tradities. Door het land heen zijn ontelbare kerken, kapellen en andere religieuze bouwwerken en monumenten. Dat doet vermoeden dat de geloofsbeleving veel op uiterlijkheden is gebaseerd. In onze omgeving waar de bevolking overwegend hard werkend en weinig geschoold is is dat zeker niet anders. Het best verzorgde gebouw van ons gehucht is de kapel (annex schooltje en onderwijzerswoning) die bovendien prominent op een heuveltje boven de huizen uitsteekt. De kapel opgedragen aan Maria van Lourdes en het pleintje daarvoor, zijn het tafereel van alle openbare feestlijkheden.
Wat opvalt is dat het praktiseren een zaak lijkt die overwegend voor kinderen en vrouwen is weggelegd. Mannen zal je niet gauw ín maar eerder vóór de kapel aantreffen tijdens de veertiendaagse zondagsdienst. Laat staan dat ze naar de dagelijkse rozenhoedjes komen die gedurende de hele meimaand ´s avonds worden gebeden.
Bijna elke dorp heeft een jaarlijks feest dat op het kerkplein wordt georganiseerd. Afhankelijk van het budget lijkt zo´n feest op een fancyfair, kermis of folkloristische gebeurtenis. Op de grotere feesten wordt er zelfs een vuurwerk afgestoken. Enkele dingen hebben alle feesten gemeen. Er is een mis, processie, loterij, er wordt (veel) gedronken en gegeten, gedanst maar er is vooral drie dagen lang keiharde muziek die mijlen ver te horen is en alleen even verstomt tijdens de mis en processie! Die harde muziek schijnt bedoeld te zijn om er toch maar zeker van te zijn dat iedereen weet dat ergens in de omgeving een feest gaande is.
Aan de organisatie van het feest in Mendeira werkt elke inwoner van het dorp en omgeving mee. Papieren versieringen worden al dagen van te voren door vrouwen en kinderen met de hand gemaakt, terwijl de mannen een podium, stands voor de loterij én de bar bouwen uit eucalyptus hout afgedekt met een dak van eucalyptusbladeren. Het is een heel gedoe die week voorafgaande aan “die belangrijkste gebeurtenis van het jaar”. Maar al die inspanningen werpen wel vrucht af want jaarlijks komen van heinde en ver honderden mensen op het feest af. Men zegt dat het een van de gezelligste in zijn soort is. Sinds enkele jaren is er naast de loterij en de marmottenrace nog een “attractie” bijgekomen. Els tekent portretten tegen kleine vergoeding want, dat had ik nog niet verteld, de opbrengst van het feest is voor het onderhoud van de kapel en je herinnert je wat voor een belangrijke rol die speelt in de samenleving!
Castelo Branco, authentiek Portugal in een oase van natuur
Het kaartje hiernaast geeft de provincies van Portugal weer. Castelo Branco, de provincie waarin Mendeira ligt, is rood gekleurd. Mendeira vind je in het meest ZW-puntje van de provincie, het is ongeveer het geografische centrum van Portugal. Een portugeese provincie (distrito) is onderverdeeld in “stads”- besturen (conselho, voor ons is dat Sertã), die op hun beurt weer verdeeld zijn in “deel” gemeenten (frequesias). Tot de “frequesia” Cernache behoren een aantal dorpen en gehuchten waaronder Mendeira. De provincie beslaat een oppervlak van 6675 km², en is niet erg dicht bevolkt is. Portugal is 2,4 keer zo groot als Nederland en heeft slechts 10,5 miljoen inwoners waarvan circa de helft in de drie grote stedelijke gebieden, Lissabon, Porto en Coimbra, woont. Opgemerkt moet worden dat ca. 30% van de beroepsbevolking tijdelijk of voor langere tijd in het buitenland verblijft. Hoewel het in economisch opzicht de laatste jaren beter gaat met Portugal is daar op het platte land nog niet veel van te merken en zoeken daarom met name jongeren en beter opgeleiden hun heil elders in Europa.
Castelo Branco : 210.000 inwoners
Sertã : 16.500 inwoners, waarvan 5500 in de stad
Cernache do B. :3300 inwoners,incl. bijbehorende dorpen
Mendeira : 20 inwoners
Hoewel Portugal vele facetten kent, alle voorzien van een eigen verleden, lijkt de voorkeur van de “kenner” uit te gaan naar het centrale gedeelte. Het groene karakter van, met name, Castello Branco en de noordelijk gelegen provincies is een gevolg van het klimaat. Hoewel het woest kan ‘zomeren’ met temperaturen oplopend tot dik in de 40 graden celcius, is het niet het meest droge deel van Portugal en blijft zowel de oorspronkelijke bewoner als de gast niet gevrijwaard van een gemiddelde neerslag.